100 lat Polskich Lasów Państwowych. Rozporządzenie z 1924 roku
Wizyta prezydenta Stanisława Wojciechowskiego w siedzibie Szwadronu Przybocznego Prezydenta Rzeczypospolitej przy ulicy 29 Listopada w Warszawie. fot. NAC (źródło: lasy.gov.pl)
W tym roku Lasy Państwowe obchodzą stulecie# swojego istnienia. 28 czerwca 1924 r., prezydent Stanisław Wojciechowski podpisał rozporządzenie, które stanowiło podwaliny pod powstanie przedsiębiorstwa „Polskie Lasy Państwowe”
Po odzyskaniu niepodległości i zakończeniu działań wojennych konieczność utworzenia centralnego zarządu polskich lasów stała się paląca.
Pierwszym aktem prawnym odnoszącym się do przyszłych Lasów Państwowych był Dekret Naczelnika Państwa z 16 stycznia 1919 r. w sprawie organizacji urzędów ochrony lasów. Miesiąc później uchwała Sejmu zobowiązuje lasy państwowe do dostarczania na odbudowę kraju 30 proc. drewna użytkowego z corocznych etatów rębnych. W 1923 r. kontyngentem tym obciążono lasy prywatne (była to ustawa zwana „daniną lasową"). W styczniu 1920 r. powstają cztery dyrekcje LP: poznańska, toruńska, bydgoska i gdańska, a w listopadzie: warszawska, radomska, siedlecka i lwowska. Na powstanie przedsiębiorstwa zarządzającego polskimi lasami trzeba było czekać aż do 1924 r.
Dz.U. 1924 nr 56 poz. 570 – pod takim numerem znajdziemy dokument nazwany: „Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 28 czerwca 1924 r. o statucie przedsiębiorstwa „Polskie Lasy Państwowe". Nowe przedsiębiorstwo miało zrzeszyć wszystkie grunty leśne w zarządzie państwa. Prace prawne poprzedzone były pracą organizacyjną leśników, nadzorowaną przez Jana Miklaszewskiego. Ten wybitny leśnik od 1918 r. pełnił funkcje przy Ministerstwie Rolnictwa i Dóbr Rządowych. W tym czasie stworzył wiele instrukcji służbowych państwowej administracji leśnej, co było podwalinami pod powstanie Lasów Państwowych. Z tego powodu Miklaszewskiego nazywają „Piłsudskim dla lasów”.
Należy zaznaczyć, że wymieniony akt prawny ukazał się cztery dni później nie jako uchwała sejmowa, ale rozporządzenie prezydenta w ramach przyznanych przez Sejm rządowi Władysława Grabskiego nadzwyczajnych uprawnień w związku z podjętym przez niego planem przeprowadzenia reformy walutowej i uzdrowienia finansów państwa. W programie oszczędnościowym rządu bardzo ważną pozycję zajmowały Lasy Państwowe.
Według planu finansowego Ministerstwa Skarbu na lata 1924 i 1925, dołączonego do ustawy o naprawie skarbu państwa, dochody z lasów państwowych miały stanowić ponad 1/3 całości dochodów ze wszystkich przedsiębiorstw państwowych.
Projekt komercjalizacji lasów państwowych został wprawdzie we wstępnej fazie uzgodniony między resortem rolnictwa a Związkiem Zawodowym Leśników jako reprezentacją społeczności leśników. Kolejna jednak zmiana na stanowisku ministra rolnictwa spowodowała zasadniczy zwrot w polityce resortu w kierunku niekorzystnym dla Lasów Państwowych. Na zjeździe delegatów ZZL w sierpniu 1923 r. Adam Loret, delegowany wcześniej do pertraktacji z ministrem rolnictwa w sprawie projektowanych reform w lasach, oświadczył, że niestety „chwila pomyślna minęła”. „O ile rząd poprzedni – mówił dalej – stał na stanowisku wydzielenia przedsiębiorstw państwowych w oddzielne jednostki administracyjne, których gospodarka opierałaby się na pewnej autonomii, o tyle obecne zmiany mają iść w kierunku oszczędności – z gruntu fałszywym”.
Należy dodać, że już od około roku równolegle rozważany był rządowy projekt poddania okręgowych zarządów lasów państwowych wojewodom w celu osiągnięcia inną drogą tego samego celu. Okręgowym zarządom miano pozostawić swobodę działania jedynie w „sprawach o charakterze ściśle zawodowym”, natomiast wojewodom miał być „zapewniony wpływ na kontrakty dzierżawy, kontrakty sprzedaży i wyrębu drzewa w Lasach Państwowych.
Związek Zawodowy Leśników rozpoczął szeroko zakrojoną akcję zmierzającą do zmiany statutu oraz rozciągnięcia nad powołanym przedsiębiorstwem kontroli fachowej. W akcji tej Zarząd Główny poparły wszystkie oddziały i koła terenowe. Głównym powodem spontanicznego działania był fakt, że według postanowień statutu wszyscy pracownicy leśnej administracji mieli otrzymać wymówienia i zostać zatrudnieni jako pracownicy kontraktowi, a ponadto statut nie uznawał gajowych za pracowników umysłowych. Akcję związek prowadził w prasie, publicznych wystąpieniach, w postaci rezolucji przedkładanych marszałkom Sejmu i Senatu, klubom poselskim i posłom, premierowi i prezydentowi.
Dzięki temu jesienią 1924 r w Sejmie został zgłoszony wniosek 18 posłów. Napisano w nim, że „nowa organizacja zdąża w kierunku błędnego systemu polityki i gospodarki leśnej, pozbawiającej państwo wpływu na regulowanie cen, racjonalny rozdział Stanisław Kaczkowski Józef Zagórski produkcji na rynku wewnętrznym”.
Ostatecznie 30 grudnia 1924 r. prezydent wydał rozporządzenie o organizacji administracji lasów państwowych, jako odrębnej gałęzi administracji państwowej, przez którą minister rolnictwa i dóbr państwowych miał sprawować nadzór, to jest poprzez dyrekcje lasów państwowych i nadleśnictwa, podano tam również zasady gospodarki w tych lasach. Jednocześnie Prezydent RP anulował swe czerwcowe rozporządzenie dot. lasów państwowych. W ten sposób rząd wycofał się z próby komercjalizacji lasów państwowych. Nie udało się jednak przywrócić poprzedniego statusu prawnego pracowników leśnictwa. Prawny i gospodarczy model polskiego leśnictwa ukształtował się w ciągu kilku następnych lat. W latach 30. XX w. pierwszy dyrektor Lasów Państwowych, Adam Loret, nakreślił wizję funkcjonowania organizacji. Według niej las pełni wiele różnorodnych funkcji, a produkcja drewna jest tylko jedną z nich. Przedsiębiorstwo „Polskie Lasy Państwowe” stało się też jednym z gwarantów reform ekonomicznych wprowadzonych przez premiera i ministra skarbu Władysława Grabskiego. Polskie drewno było eksportowane do ponad 20 krajów, a pod względem wartości było na pierwszym miejscu, przed węglem i naftą.
To właśnie do tradycji lat 30. odwołuje się Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach, która - z późniejszymi zmianami – reguluje obecnie status prawny Lasów Państwowych. Ustawa ta wyzwoliła prorynkową transformację w Lasach Państwowych. Ostatecznie odeszły one od modelu typowego dla wielkich, „samowystarczalnych”, socjalistycznych przedsiębiorstw państwowych. Z molocha zatrudniającego w 1990 r. 104 tys. ludzi Lasy Państwowe przeobraziły się w nowoczesną firmę z niespełna 26 tys. pracowników pod koniec 2016 r. Ci, którzy odeszli z LP, w większości założyli własne firmy świadczące usługi leśne, liczące się na lokalnych rynkach pracy.
Źródło: lasy.gov.pl
Czytaj również
- Zauważyłeś odpady w lesie? Zgłoś naruszenie środowiskowe
- Światowy Dzień Walki z Otyłością. Wystarczy zmiana nawyków
- "Wołowina – kluczowy składnik diety". Wspomaga rozwój organizmu
- Kapłan dla "zbolałych serc". Dziś rocznica śmierci bł. ks. Jerzego Popiełuszki
- Praca strażaków oceniana pozytywnie. Duże zaufanie społeczne
Dodaj komentarz
Żołnierze 8.K-PBOT pomagają na południu kraju. Minął miesiąc działań
Minął miesiąc od rozpoczęcia wspólnej operacji #5 Rodzajów Sił Zbrojnych RP we współdziałaniu z pozostałymi służbami mundurowymi i organami samorządowymi pk. „FENIKS”. Operacja ma na celu szeroko pojęte działania na rzecz usuwania tragicznych skutków powodzi oraz niesienie wsparcia poszkodowanym. Od początku biorą w niej udział żołnierze 8. Kujawsko-Pomorskiej Brygady Obrony Terytorialnej (8.K-PBOT).
(czytaj więcej)Zauważyłeś odpady w lesie? Zgłoś naruszenie środowiskowe
Sezon na grzybobranie w Polsce trwa, a spacerując po lesie, można# natknąć się nie tylko na borowiki czy podgrzybki, ale niestety również na porzucone śmieci. Jeśli podczas zbierania grzybów zauważymy odpady lub inne zanieczyszczenia środowiska, można je od razu zgłosić w aplikacji mObywatel. A zgłoszenie może być anonimowe.
(czytaj więcej)Cmentarze w naszym województwie. Większość zlokalizowana jest na wsiach
Według stanu na 31 grudnia 2023 r. w województwie kujawsko-pomorskim# znajdowało się 1179 cmentarzy o łącznej powierzchni 965,9 ha. W miastach zlokalizowanych było 175 cmentarzy o powierzchni 468,0 ha, natomiast na wsiach znajdowały się 1004 cmentarze o powierzchni 497,9 ha.
(czytaj więcej)Ołowiana kapsuła czasu. Niezwykłe odkrycie podczas prac remontowych
Podczas trwających dużych prac remontowych# Kościoła Rektorskiego Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny „Klarysek” w Bydgoszczy znaleziona została ołowiana kapsuła czasu.
(czytaj więcej)
Komentarze (4) Zgłoś naruszenie zasad
Kwaśniewska , w dniu 30-06-2024 11:06:12 napisał:
odpowiedz
Leśnik, w dniu 30-06-2024 19:05:03 napisał:
odpowiedz
polak, w dniu 01-07-2024 10:01:12 napisał:
odpowiedz
, w dniu 01-07-2024 11:25:23 napisał:
odpowiedz
Uwaga! Internauci piszący komentarze na portalu biorą pełną odpowiedzialność za zamieszczane treści. Redakcja zastrzega sobie jednak prawo do ingerowania lub całkowitego ich usuwania, jeżeli uzna, że nie są zgodne z tematem artykułu, zasadami współżycia społecznego, a także wówczas, gdy będą naruszać normy prawne i obyczajowe. Pamiętaj! -pisząc komentarz, anonimowy jesteś tylko do momentu, gdy nie przekraczasz ustalonych zasad.
Komentarze pisane WIELKIMI LITERAMI będą usuwane!